İDRAR KAÇIRMA (ÜRİNER İNKONTİNANS)
İdrar torbası kas dokusundan oluşmuştur ve devamlı gevşek durur, idrarla dolunca işeme hissi gelir, beynin talimatıyla idrar torbasının önündeki engel (sfinkter) gevşer, idrar torbası kasılır ve idrar boşaltılır. Her şey beynin kontrolünde ve istemli olur. Bunun düzenli olması için beyin, beyinden idrar torbasına giden sinirler , idrar torbası kasları ve sfinkterlerinin sağlam olması gerekir. Bu sistemlerde oluşan hasar nedeniyle idrar yapmayı kontrol edemediğimiz zaman sorunlar çıkmaya başlar.
İdrar kaçırma (üriner inkontinans), orta yaşın üstünde ve gebelik-doğum yapmış kadınların üçte birinde görülen önemli bir sağlık sorunudur. Genellikle hastalar yavaş gelişen bu soruna kendi ölçülerinde bir şekilde çözüm bularak (ped kullanmak, sık tuvalete gitmek vb) sorunu görmezden gelir ve doktora bahsetmezler, çoğu kez sorun olarak görmez ya da söz etmekten utanır . Çevrelerindeki birçok insanın aynı yakınmaya sahip olması bu durumu normal karşılamalarına neden olabilir. Zamanla bu sorunla birlikte yaşamaya çalışmak tüm sosyal hayatlarını etkiler ve dayanılmaz hale gelince doktora başvururlar. Cinsel sorunlar, evden çıkamama, tuvaletten çok uzak kalamama gibi sorunlar sıkıntı ve depresyona yol açabilir.
Tanım:
İnkontinans idrar yapma üzerindeki kontrolün kaybı sonrasında istemsiz idrar yapmaktır. Kadınlarda çok daha sık görülür. YAŞLANMA, MENOPOZ ve DOĞUM en önemli nedenleridir.
Genel olarak 4 tip idrar kaçırma vardır;
Stress inkontinans: En genel anlamda halk diliyle “öksürmekle hapşırmakla idrar kaçırma” dır. Karın içi basıncını artıran her tür fiziksel harekette idrar torbası baskı altında kalınca, idrar torbasının önünde bulunan sfinkter (idrar yolunu kapatan kas) ya da üretra basıncı idrarı tutmaya yetmez ve idrar kaçırılır. (Genellikle tedavisi cerrahidir, ameliyat gerektirir)
Urge inkontinans: Aniden gelen idrar yapma hissi sonrasında tuvalete yetişemeden idrar kaçırma durumudur. Gece boyunca idrar yapmaya gitmek isterler, sık idrar en sık yakınmalardandır . Tedavisi genellikle ilaçlarla yapılır, bilinen bir ameliyatı yoktur)
Taşma: İdrar torbasın, idrar yaparken boşalamadığından dolup taşması şeklinde olan idrar kaçırmadır. Devamlı damla damla idrar kaçar, idrar yapma hissi yoktur çoğu kez.
Miks inkontinas: Birkaç çeşit idrar kaçırmanın birarada olmasıdır.
Yakınmanız varsa doktora gidiniz. İdrar kaçırma insan ömrünü kısaltan ve kalıcı hasar yaratan bir sorun değildir. Günlük yaşam kalitesini düşürür ya da hasta işini yapamaz hale gelir. O zaman doktora gitmelidir.
Neden olur?
Geçici nedenler
Bazan günlük rutinin dışında yapılan bazı şeyler geçici olarak sık idrar yapmaya, kaçırmaya, yetişememeye neden olabilir. Alkol, aşırı kahve içmek, aşırı soda tüketmek, yapay tatlandırıcılar, çikolata, acı biber, aşırı baharatlı ve limonlu gıdalar, idrar söktürücü kas gevşetici ilaçlar.Bazı basit hastalıklar da idrar kaçırmaya neden olabilir, Kabızlık, idrar yolu infeksiyonu
Kalıcı nedenler
- Gebelik
- Doğum
- Yaşlanma
- Menapoz
- Nörolojik hastalıklar
- Şeker hastalığı
Kadılarda, özellikle menopozdaki kadınlarda, ileri yaşta, kilolu hastalarda, sigara içenlerde, ailesinde idrar kaçırma olanlarda idrar kaçırma daha sık görülür.
Nasıl sorunlar yaratır:
- Vaginal bölgedeki cilt devamlı ıslak kalır, tahriş olur, kızarır ve kaşınır
- Sık idrar yolu infeksiyonu olabilir.
- Sosyal hayat ve iş hayatını olumsuz yönde etkiler.
İnkontinans gelişmemesi için nasıl önlemler alınmalıdır?
- Kilo almamaya özen gösterilmelidir.
- Pelvik taban egzersizleri (Kegel egzersizleri) yapılmalıdır.
- Asidik gıdalar, alkol ve kahve ürünleri tüketmemek gerekir.
- Kabızlık önlenmeli bol su içilip lifli gıdalar tüketilmelidir.
- Sigara bırakılmalıdır.
Nasıl tanı konur?
- Öykü, fizik muayene
- İdrar testi, idrar kültürü,
- Birkaç günlük su içme ve idrar yapma günlüğü tutulur
- İdrar yapma sonrası içeride kalan idrar ölçülür.
- Ürodinami testi yapılması gerekebilir. (en detaylı testtir)
- Çoğu kez hastayla konuşmak, öyküsünü almak ve fizik muayenede idrar torbası vagina ve üretranın detaylı incelemesi tanı koymak için yeterlidir.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavi idara kaçırmanın hangi tip olduğu ile ilgili olarak değişir. Aşağıdaki tedavi yöntemlerinden biri ya da birkaçı uygulanabilir.
- Alışkanlık kazandırmak,
- Pelvik taban egzersizleri
- Elektrik uyarıları ile kas güçlendirmesi.
- İlaç kullanmak
- Tıbbi cihazlar
- Girişimsel tedavi yöntemleri.
- Üretra etrafına silikon sıkmak
- Botoks tedaviler.
- Elektriksel sinir uyarıcı aparatlar
Cerrahi tedaviler (Ameliyatlar)
Sling ameliyatları: Son dönemlerin en popüler ve başarılı operasyonlarıdır. 1 cm eninde vücuda zararı olmayan propilen şeritler ile idrar torbası boynunun altından geçerek askıya alınması operasyonlarıdır. TOT, TVT olarak bilinir.
Mesane boynu operasyonları : Çok çeşitlidir : Çok başarılı karın açılarak yapılan tipleri ya da daha başarısız ama vaginal yolla ve nispeten kolay yapılan tipleri de vardır, Burch, Marshal Marchetti, Kelly v.b.
