Rahim Ağzı Kanseri (Serviks Kanseri)
Halk arasında “rahim ağzı kanseri” olarak bilinen bu kanser, diğer jinekolojik kanserler ile karşılaşıldığında üzerinde en çok çalışılan ve karşınogenez basamakları her geçen gün daha net ortaya konulan bir kanser türü haline gelmiştir. Dünya’da kadın kanserleri arasında meme kanserinden sonra 2. sırada gelmektedir. Ortalama görülme yaşı 52 olup, 35-39 ve 60-64 yaşlarında olmak üzere bimodal dağılım göstermektedir. Dünya sağlık örgütünün verilerine göre tüm dünyada yılda yaklaşık 500.000 serviks kanseri ortaya çıkmakta ve bunlardan 280.000’i kanser nedeniyle hayatını kaybetmektedir .
İnsidansta belirgin coğrafi farklılıklar olup önemli oranda tarama proğramlarının uygulanması, serviks kanseri konusunda farkındalık ve risk faktörlerinin bilinmesi ile yakın ilişki göstermektedir. Afrika ülkeleri, bazı Güney Amerika ülkeleri, orta Afrika ve Hindistan hastalığın en fazla görüldüğü bölgeler olup insidans yüz binde 90, Doğu Avrupa ülkelerinde yüz binde 24-40, batı ve kuzey Avrupa ülkelerinde yüzbinde 16, afrikada yüzbinde 45, Ortadoğu ülkelerinde yüz binde 4.5, olarak bildirilmiştir. Ülkemizde ise GLOBOCAN, 2002 verilerine göre serviks kanseri insidansı yüz binde 9’un altında bildirilmiştir. Serviks kanserine bağlı ölümlerin %90’ı gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıkmaktadır.
Bu kanserin 100 yılı aşkın bir süreden beri doğum, dolayısı ile seksüel aktivite ile ilişkisi ortaya konulmuş olmasına rağmen altta yatan gerçek faktörün human papillomavirus (HPV)’un onkojenik potansiyele sahip bazı tipleri olduğuna dair bilgiler son 30 yılda ortaya çıkmaya başlamış ve son 10 yılda daha da netleşmiştir. Bugünkü bilgilerimiz ışığında serviks kanserinin oluşması için yüksek riskli HPV tiplerinden en az birisi ile enfeksiyon varlığının şart olduğu ancak tek başına yeterli olmadığıdır. Bu bilgiler ışığında bir yandan HPV odak noktası olurken diğer yandan sorumlu tutulan risk faktörleri tekrar gözden geçirilmiş ve hemen tümünün ya HPV bulaşıcı yada persiste HPV enfeksiyonunun gelişmesiyle doğrudan ilişkili olduğu ortaya konulmuştur (Tablo-1).
Serviks kanseri gelişiminde tanımlanan risk faktörleri
· İlk cinsel ilişki yaşının küçük olması (<16 yaş)
· Eşlerden her birinin birden fazla seksüel partnere sahip olması
· Sigara
· Yüksek parite
· Düşük sosyoekonomik düzey
· Uzun süreli Oral kontraseptif kullanımı
· Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların varlığı
· Bazı HLA tipleri
· İmmunsupresyon
· Yetersiz tarama
· Preinvaziv lezyonların zamanında ve yeterli düzeyde tedavi edilmemesi
